Lukas 9, 51-56Toen de tijd naderde dat Jezus van de aarde zou worden weggenomen, ging hij vastberaden op weg naar Jeruzalem. Hij stuurde boden voor zich uit. In een Samaritaans dorp, waar ze kwamen om zijn komst voor te bereiden, wilden de dorpelingen hem niet ontvangen, omdat Jeruzalem het doel van zijn reis was. Toen de leerlingen Jakobus en Johannes merkten dat Jezus niet welkom was, vroegen ze: “Heer, wilt u dat wij vuur uit de hemel afroepen dat hem zal verteren?” Maar Hij draaide zich naar hen om en wees hen streng terecht,. Ze gingen verder naar een ander dorp.
Streng terechtwijzen? Kijk, dat de Samaritanen– ze werden min of meer door de joodse gemeenschap geminacht – vinden dat Jezus hun deur maar even moet overslaan, dat snap ik. Dat de joodse leerlingen van Jezus daar niet blij mee zijn, snap ik ook. Maar bidden om verdelging? Stapje te ver, lijkt mij. Het is geen misdaad om iemand de toegang tot je huis te ontzeggen. Dat Jezus daar iets van zegt, snap ik ook nog. Maar streng? Tegen welk voorschrift van Jezus handelen zij? Als Jezus streng is, dan doen ze echt iets fout. Ik kom dan zelf meteen bij de belangrijkste leefregels: Marcus 12, 30-31: Gij zult de Heer uw God liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is dit: u zult uw naaste liefhebben als uzelf.
Klaarblijkelijk zijn de mensen die wij niet zien zitten toch óók onze naasten en moeten we daarnaar handelen.
In de bijbel wordt veel verteld over de Samaritanen dat aantoonbaar niet klopt. Ook in het Tweede of Nieuwe Testament worden zij vaak gezien als heidenen. Mensen met wie je niet moet omgaan.
In Piet van Midden: Van Ver halen, een verhaal achter de bijbelverhalen. vond ik het volgende:
Oorspronkelijk zijn de Samaritanen de bewoners van het Noordrijk van Israel, van Samaria, (Samarianen?). Zij waren achtergebleven nadat de elite was afgevoerd naar Assyrië. Zij zien zichzelf als de ware voortzetting van Israel: zij geloven in één God en houden zich stipt aan de Tora. De Joden uit die tijd vonden, omdat in het Noordrijk door de koningen ook valse goden werden aanbeden, dat de inname door Assyrië een soort ‘eigen schuld, dikke bult’ was. En dus waren de inwoners afvalligen en werden als zodanig behandeld. Die opvattingen vinden we terug in het Eerste of Oude Testament zoals wij die kennen. Er bestaat overigens nog steeds een Samaritaanse gemeenschap in Israël. Deze kennis heb gehaald uit Piet van Midden: Van Ver halen, een verhaal achter de bijbelverhalen.
Jezus is dus ook in dit stukje evangelie weer een bijzonder mens: hij minacht deze bevolkingsgroep niet. Sterker nog: hij zou gastvrijheid van hen willen aanvaarden. De onwil komt van de andere kant. En dat kan ik me na een dikke 700 jaar uitsluiting ook wel voorstellen.
Naastenliefde strekt zich ook uit naar mensen die we niet (goed) kennen…
De volgende stukjes tekst komen uit een preek van J.M. Haak.
Het evangelie van Lukas telt 24 hoofdstukken, maar hier gaat Jezus al op weg naar Jeruzalem. Hij neemt dus heel wat tijd. En in die tijd gebeurt er ook heel veel.
Als een Samaritaans dorp hem weigert te ontvangen, vragen een paar discipelen of zij moeten bidden om vuur om het dorp te vernietigen. Die vraag komt op ons nogal heftig over. Die vraag moet je zien in die tijd/cultuur en in het kader van het feit dat de discipelen gaan geloven dat Jezus de Messias is. Hoe dúrft men de koning te beledigen!? Maar Jezus herinnert zijn volgelingen aan zijn reisdoel. Hij is alles nieuw aan het maken. Zijn wereld bestaat niet uit vergelding en wraak maar uit goedheid en gebed om redding.
Bij deze tekst moet je denken aan beelden uit Oekraïne. Russische soldaten – jonge gasten van 20 jaar! – die gevangen waren genomen, kregen te eten. Ze mochten bellen met hun familie. Zou jij degenen die jou aanvallen zo behandelen? In de kerk kunnen wij soms van praktijk leren. Let op de goede omgang met elkaar.
Uit: The Book of Joy, van de Dalai Lama en Desmond Tutu, komt het volgende wat we echt in de praktijk kunnen brengen: is wat ik echt wil iets alleen voor mezelf of ook voor anderen? Ten dienste van enkelen of van velen? Voor nu of voor de toekomst? Begin klein, bepaal je intentie voor deze dag. Bijvoorbeeld: ‘Vandaag wil ik iedereen groeten met de liefde in mijn hart’ of ‘vandaag wil ik minder veroordelend zijn’ of ‘vandaag wil ik geduldig omgaan met mijn kinderen.’
Theresia vlak voor haar intrede in het klooster (1885)
God, Vader van alle mensen,
Uw zorg gaat uit naar iedereen.
Laat ons naar Jezus voorbeeld
elke dag opnieuw begaan zijn met elkaar,
vooral met allen wiens bestaan
door ziekte en lijden zo getekend is
dat zij zonder de uitgestoken hand van medemensen
niet meer verder kunnen in hun leven.
Leer ons aandacht hebben voor wat in hen omgaat,
aan verdriet en angst,
aan eenzaamheid en onvermogen.
Leer ons luisteren naar hun vragen en verwachtingen
en help ons teder en helend omgaan
met hun gekwetst en broos bestaan.
Leg woorden in onze mond die mensen bemoedigen.
Moge onze zorgzame liefde hun draagkracht vergroten
en hun geloof in het leven versterken.
Dan zullen wij door onze nabijheid en solidariteit
een zegen zijn voor elkaar, alle dagen van het leven.
Amen.
==========
Hemelse Vader,
Gij hebt ons door de H. kleine Theresia opnieuw herinnerd aan de barmhartige liefde
die Uw hart vervult en aan het kinderlijk vertrouwen dat wij in U mogen hebben.
Wij danken U,
omdat Gij zoveel glorie hebt geschonken aan haar
die U altijd zo trouw heeft gediend.
Gij hebt haar een wonderbare kracht gegeven
om elke dag zeer vele mensen naar U toe te trekken,
die U eens eeuwig zullen loven.
Heilige Teresia van het kindje Jezus,
herinner u dat gij beloofd hebt goed te doen op aarde.
Laat uw rozenregen overvloedig neerdalen over hen die u ter hulp roepen
en verkrijg voor ons van Godswege de genaden
die wij van zijn oneindige goedheid verwachten.
Amen
