“Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig.” (Psalmen 51:12)
De zinsnede uit de Schrift die ons in deze vastentijd wordt voorgesteld, maakt deel uit van psalm 51. In vers 12 treffen we deze aangrijpende en nederige smeekbede aan: “Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig.” De tekst staat bekend als ‘Miserere’. Daarin verkent de auteur de diepste gemoedsbewegingen en verborgen hoekjes van de menselijke ziel: het onverzadigbare verlangen naar de gemeenschap met God, maar ook de ontoereikendheid van de mens.
“Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig.”
De psalm is gebaseerd op een bekende episode uit het leven van David. Door God geroepen om voor het volk Israël te zorgen en het te leiden op de weg van gehoorzaamheid aan het Verbond, overtreedt hij zijn eigen opdracht. Nadat hij overspel heeft gepleegd met Batseba, laat hij haar man, Uria de Hethiet, een officier van zijn leger, sneuvelen in de strijd. De profeet Natan maakt hem de ernst van zijn vergrijp duidelijk en helpt hem die te erkennen. Dan belijdt David zijn eigen zonden. Het is het moment van zijn verzoening met God.
“Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig.”
In deze psalm horen we krachtige woorden van berouw van de koning maar ook zijn vertrouwen in de goddelijke vergeving: “zuiver mij van mijn zonden”, “reinig mij van wat ik misdeed” en “herschep mijn hart”. De psalm maakt duidelijk dat alleen God de mens kan bevrijden van zijn zwakheden. Alleen Hij kan ons tot nieuwe schepselen met een “zuiver hart” maken, ons vervullen met zijn levenscheppende geest, ons de ware vreugde en een “standvastige geest” geven en onze relatie met God, met andere levende wezens, met de natuur en de kosmos, radicaal nieuw maken.
“Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig.”
Hoe kunnen we dit Woord van leven in praktijk brengen?
De eerste stap zal zijn te erkennen dat we zondaars zijn die Gods vergeving nodig hebben, maar ook dat we in Hem een onbegrensd vertrouwen stellen.
Het kan gebeuren dat onze steeds terugkerende fouten ons ontmoedigen, ons in onszelf doen keren. Laten we daarom proberen de deur van ons hart tenminste op een kier te zetten. In het begin van de jaren 40 schreef Chiara Lubich aan iemand die niet in staat was om verder te kijken dan haar eigen tekortkomingen: “Ban elke negatieve gedachte uit. Weet dat Jezus juist tot ons wordt aangetrokken wanneer wij nederig, in vertrouwen en liefdevol onze zonden belijden. Van onze kant hebben we alleen maar miserie te bieden. Hij van zijn kant alleen maar barmhartigheid. Verenig je met Hem door Hem als enig geschenk je eigen zonden aan te bieden, niet je deugden! Jezus is naar de aarde gekomen met als enige verlangen om Redder te zijn, Geneesheer!”[1]
“Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig.”
En als we eenmaal zijn bevrijd en vergeving hebben ontvangen, laten we dan met de hulp van onze broers en zusters beginnen onze medemens concreet lief te hebben, wie dat ook mag zijn. Wat van ons wordt gevraagd, is een liefde die alles vergeeft. Dat is wat een christen kenmerkt. Paus Franciscus zei daarover: “Gods vergeving is het grootste teken van zijn barmhartigheid. Het is een geschenk dat elke persoon aan wie vergeving is geschonken, geroepen is te delen met elke broer en zuster die hij ontmoet: familieleden, vrienden, collega’s, leden van de kerk… Allemaal hebben ze net als wij Gods genade nodig. Het is mooi om vergeving te ontvangen, maar als je vergeven wilt worden, vergeef zelf dan ook. Vergeef, om getuige te zijn van zijn vergeving. Vergeving zuivert het hart en vormt je leven om.”[2]
Augusto Reyes en het Woord-van-leven-team
[1] Chiara Lubich, Lettere 1943-1960, Città Nuova, Rome 2022, blz. 350.
[2] Paus Franciscus, Algemene audiëntie, Barmhartigheid wist de zonde uit, 30 maart 2016.
