Vriendschap met de armen Is belangrijk aldus Pastor Zeger Polhuijs in een overvolle zaal in het parochiecentrum van de Nicolaasbasiliek in IJsselstein. Op deze eerste inspiratieavond van Pelgrims van hoop nam Zeger ons mee op zijn tocht door de armenwijken van Rome en zijn ontmoetingen met kwetsbaren in Antwerpen en Amsterdam.
Als student kwam hij in aanraking met het werk van de Stichting Sant’Egidio, een in Rome ontstane lekenbeweging die in 1968 werd opgericht door scholieren. Het begon met een huiswerkklas voor jongeren uit de arme wijken. Vriendschap voor de armen, gebed en vrede staan centraal bij de beweging. Zeger stond als vrijwilliger bij het uitdelen van maaltijden aanvankelijk sceptisch tegenover dit devies van vriendschap sluiten met de armen. Gaandeweg veranderde zijn mening. Door de vreugdevolle ervaringen in zijn ontmoetingen met de ‘armen’ kwam hij tot de overtuiging dat dit zijn werkplek was. Later voelde hij zich zelfs geroepen om als pastor met ze op te trekken.
Zeger: “Er wordt vaak gesproken over armen maar we kennen ze niet bij naam”. Hij vertelt over de beweging die haar naam ontleent aan het kerkje Sant’Egidio dat leeg stond en een verzamelplek werd voor de gemeenschap. Sant’Egidio is nu actief in meer dan 70 landen in de wereld. Haar vredeswerk heeft ertoe geleid dat oorlogszuchtige partijen in Mozambique in 1992 een vredesakkoord sloten.
Vanuit evangelieteksten horen wij dat het optreden van Jezus begint bij de armen die wonen in de periferie van Galilea. Dit uitgangspunt is leidraad voor de beweging. De armen maken immers deel uit van de gemeenschap en staan er niet buiten. Vervolgens maakt Zeger de verbinding met het Evangelie van Lucas en Mattheus waarin wordt gesproken over compassie, sociale ontferming over en betrokkenheid met de armen. Echte vrijgevigheid aan de armen is een vorm van wederkerigheid die solidariteit in zich draagt. Zo zegt Jezus in Lucas 14 dat je bij het geven van een groot feestmaal nadrukkelijk de armen, gebrekkigen, kreupelen en blinden moet uitnodigen. Dan zul je gelukkig zijn omdat zij het je niet kunnen vergelden. Zeger haalt hierbij een voorbeeld aan uit zijn praktijk. De 92- jarige Francesco, een vaste gast van het daklozenrestaurant, nodigde hem en anderen uit om cappuccino te drinken. Hij nam ze mee naar een sportzaak waar je gratis koffie kon drinken. “Dit is mijn familie”, zei hij. Als armen zeggen dat ze deel uitmaken van de gemeenschap dan menen ze dat oprecht!
Ook de armen hebben recht op de verkondiging van de blijde boodschap. Het is ook de boodschap van Paus Franciscus, die stoelt op zijn pastoraat in de sloppenwijk van Buenos Aires waarin respect voor de armen uitgangspunt was. De kerkvader Johannes Chrysostomus is een andere belangrijke spirituele leider voor de beweging. Hij kleedde de naakten volgens het Evangelie van Mattheus.
In weer een ander verhaal heeft Zeger het over hoe vriendschap met de armen ontstaat. “Ik had een gat in mijn schoen, maar een dakloze Roemeen die ik kende, zag dat en gaf mij een paar van zijn eigen schoenen cadeau”. De gever is belangrijker dan de ontvanger. De vriendschap bleef ook al kon ik hem in zijn situatie niet helpen. Helaas is hij ‘s nachts op straat in zijn slaap overleden, vóór het gebouw waarin hij zijn asielaanvraag zou doen. Van een andere Hongaarse dakloze kreeg ik een boek van Dostojevski. Vrienden delen hun interesses”.
Tenslotte liet Zeger foto‘s zien van een geslaagde vakantie met daklozen. Bij de Sant’Egidio gemeenschap lopen vreugde en pijn door elkaar en vervagen de grenzen tussen hulpverlener en hulpvrager. Net zoals in de tijd van Jezus die de armen onder zijn hoede nam.
Rien Brouwer
